We geven je graag onze kijk op doordacht digitaliseren. Deze is gebouwd op 10 principes.
Digitalisering is een gegeven, maar geen doel op zich
1.Digitalisering is een gegeven. We leven in een realiteit waarin technologie inherent deel uitmaakt van het leven en het leren in en buiten de school. De vraag is niet of, maar hoe en in welke mate we technologie een plek laten innemen.
Een schoolvisie op digitaliseren is een nuttig en nodig kompas om invulling te geven aan digitale kansen en valkuilen, lasten en lusten.
2.Digitalisering is een tool, geen doel. Verrijking met digitalisering zorgt voor een versterking van de onderwijskwaliteit.
Blind en/of radicaal digitaliseren vergroot de kans op kwaliteitsdaling.
De leraar doet ertoe, net als de schoolleider, om zorgvuldig af te wegen op welke uitdagingen digitalisering een mogelijk antwoord biedt.
De digitale school
3.Het digitale DNA van een school ontwikkelen, gaat verder dan mee surfen op hypes, ingrepen aan de oppervlakte of versnipperd gebruik van devices en tools.
Doordacht digitaliseren heeft immers ook een impact op de organisatie: iedereen die betrokken is bij de school benut voor zijn/haar functie of rol ten volle de digitale mogelijkheden met aandacht voor de digitale risico’s.
4.Digitale professionalisering is gericht op het versterken van het digitale kapitaal van leraren. Dat vraagt digitale geletterdheid die je niet bereikt met knoppencursussen alleen.
Digitale professionalisering speelt in op knowhow, vaardigheden, overtuigingen, attitudes, ervaringen, netwerkmogelijkheden, strategieën, … die het digitale DNA van leraren vormgeven.
Leraren kunnen de voordelen van technologie plukken, net door in hun kracht te gaan staan in een veelheid aan mogelijkheden.
De digitale leraar
5.Waar wenselijk optimaliseert digitale co-teaching het leren en lesgeven vanuit de principes van effectief leren. De werking van die principes blijft overeind omdat ze gebaseerd zijn op hoe onze hersenen werken (en onze hersenen as such digitaliseren niet). Rode draad in die principes: een groot aantal kleine dingen tegelijk goed uitvoeren, bv. actief herhalen, feedback geven, werken met uitgewerkte voorbeelden.
Dat soort taken kunnen we efficiënter en effectiever maken, mede dankzij learning analytics. Hoe meer we digitalisering inzetten voor routinetaken, hoe meer ruimte er voor de leraar vrijkomt voor andere kerntaken (zie punt 7).
6.Doordachte digitale didactiek vraagt de hand, het brein en de stem van de leraar die keuzes maakt hoe hij/zij het leerproces motiverend, effectief en efficiënt ontwerpt, begeleidt, evalueert en bijstuurt.
7.In een digitale context is een leraar broodnodig. Niet louter de leraar als (vak)didacticus, maar ook als pedagoog en als mens.
Een leraar:
- geeft reliëf aan zijn/haar vak(ken): hij/zij helpt met prioriteren, focus kiezen, schoonheid zien, de essentie doorvoelen, samenhang tonen, … Hij/zij doet kennis werken en zorgt ervoor dat leren diepgaand gebeurt en soms ook tot gedragsverandering leidt. De leraar is op die manier een referentiepunt, een filter in een zee aan informatie.
- zet in op relaties, zorgt voor verbinding, werkt aan sociale cohesie en leert jonge mensen omgaan met een diversiteit aan behoeftes en belangen. Hij/zij merkt op wie uit de boot valt, wie nood heeft aan iets anders, wie het lastig heeft, wie onderpresteert, wie een schouderklop of een schop onder de kont nodig heeft.
- vormt mensen, raakt het hoofd, het hart, de handen en de ziel en toont hoe schoon en lastig de mens en de wereld in elkaar zitten.
- vergroot het zelfsturend vermogen en het digitale burgerschap van leerlingen.
De digitale leerling
8.De digitale leerling heeft metacognitie (zelfkennis en kennis over het leren) en zelfsturing nodig. Zonder het vermogen om zelfstandig en gedisciplineerd te werken, te plannen, … loopt een leerling verloren in het digitale bos. Sturen op zelfsturing is daarbij een noodzakelijke taak van de leraar.
9.De digitale leerling is ook een digitale burger. Digitale geletterdheid omvat naast informatiemanagement en informatiegeletterdheid ook leren kiezen, digitale etiquette, …
Digitalisering is een veranderproces
10.We kijken naar digitalisering als een veranderproces, vanuit een ontwikkelingsgerichte kijk op verandering.
- We benaderen een school integraal. We werken met de school als systeem, waarbij een veranderproces pas impact heeft als je oog hebt voor hoe infrastructuur, cultuur, leiderschap, competenties, … onderling samenhangen.
- Verandering mikt op het gewenste effect en impliceert leren: groei in het gedrag van mensen, in hun onderlinge relaties en in opvattingen over werk en organisatie.
- Verandering vraagt tijd, motivatie, heldere communicatie, ruimte voor experiment en voor emoties, duidelijke besluitvorming, moedige keuzes, …
- Verandering werkt het best als je aansluiting zoekt bij wat al werkt en wat er aan potentieel is. Zo kun je het digitale kapitaal van je school versterken.